Hisse Senedi Emir Tipleri ve Geçerlilik

Hisse Senedi Emir Tipleri ve Geçerlilik

Borsa da alım satım yapacağınız zaman. Ki bunu nasıl yapacağınızı burada yazdım. Birtakım seçenekler karşınıza gelir.

Bunları anlatmak istedim bugün . Bunlar nedir? Emir tipi kısmında bulunan; normal, piyasa, piyasadan limite ve dengeleyici seçenekleri. Bunun yanında geçerlilik kısmında bulunan; günlük, kalanını iptal et ve iptale kadar geçerli seçenekleri.

Bazen insan çileden çıkıyor bunları anlamaya çalışırken. Kısaca yazalım blogda bulunsun bunlar;

Hisse Senedi Emir Tipleri

• Normal
• Piyasa
• Piyasadan limite
• Dengeleyici

Şuraya tanımsal bilgiler yazıp hepsini geri aldım. Gerek yok, kafalar karışıyor zaten. Şimdi kendi cümlelerimle kısaca anlatacağım. O yüzden teknik terimlere çok takılmayın.

NORMAL

Bu zaten hisseye gelip ilk al veya sat dediğiniz zaman standart olarak gelen seçenek. Genelde bununla oynamayız fiyatı seçer al veya sata basarız. O yüzden bu normal hali. Standart hali diyelim.

Bu ne işe yarar. Bir hisse senedinin alma veya satma fiyatını siz belirlersiniz. Yani hisse 10 lira olsun bunun tabanı 9 tavanı 11 yani 9-11 arası o gün hareket edebilir. 

Siz bu hisseyi alacaksınız. Hisse o an 10 ama 9.80 den almak istiyorsunuz eğer gelirse. O zaman normal emir tipi ile 9.80 seçer ve al dersiniz. Veya elinizde var satacaksınız ama 10.40 dan satmak istiyorsunuz o zaman normal emir tipi ile 10.40 seçer sat dersiniz.

Burada tavan - taban fiyatını neden söyledim. O gün 11 den yukarı emir verdirmez size yani seçeneklerde bulamazsınız çünkü gün içi max iniş çıkış değeri hissenin önceki gün kapanış değerinin yüzde 10 altı ve üstüdür.

PİYASA FİYATLI

Emrin girildiği anda ilgili kıymette piyasada bulunan en iyi fiyatlı emirden başlayarak emrin

karşılanması amacıyla kullanılan emir yöntemidir. 

Piyasa demek piyasada o an ne fiyat varsa odur. Yani bu emir tipinde fiyat seçemezsiniz. Miktar yazabilirsiniz. 

Yani hisseyi kesin olarak almak veya satmak istiyorsanız bunu seçersiniz. Kesin al veya kesin sat (mümkünse) kardeşim demek.

Piyasa emir türü seçildiğinde geçerlilik “Kalanı İptal Et” olur. Bu otomatik olur, değiştiremezsiniz.  Emrin karşılanmayan kısmı iptal edilir.

Yukarıdaki cümlede dikkatinizi çeken bir şey olmalı. Eğer emir karşılanmıyorsa kalanı iptal oluyor. Yani o an piyasa fiyatında sizin verdiğiniz miktar kadar işlem varsa o işlem olur kalanı iptal olur. Bu olmasın derseniz bir alta geçelim.

PİYASADAN LİMİTE

Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Zaten piyasa ve bu emri seçince fiyat kısmı pasif olur yani değiştirilemez olur.

Karşı taraftaki sadece en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleşen son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve sistemde beklemeye geçer. 

Yani bir hisse tavan oldu ve siz bunu almak istiyorsunuz. Fiyat önemsiz alacağım diyorsanız bu emir tipini gireceksiniz. Bu emir tipi ile tavan olmuş hissede size sürekli almaya çalışır.

Tam tersi durumda yani taban olmuş bir hisse de bu emri kullanarak hissenizi satmaya çalışabilirsiniz.

DENGE EMRİ

Açılış ve kapanış seansları da dahil olmak üzere tek fiyat yöntemi uygulanan tüm seans bölümlerinde,

fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ancak belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan

kalan emirler ile işlem yapmak üzere girilen emirlerdir. 

Bu tip emirler, eşleşme fiyatından kalan emirler bittiğinde veya eşleşme fiyatından kalan emir yoksa birbirleri ile de eşleşme fiyatından işleme dönüşebilirler. 

Dengeleyici emirler arasındaki öncelik sıralaması emrin sisteme giriş zamanına göre belirlenir. Her iki tarafta da açılış fiyatı seviyesindeki limit fiyatlı emirlerin tükenmesinin ardından, alış ve satış tarafındaki dengeleyici emirler birbirleri ile karşılaşarak açılış fiyatından işleme dönüşürler.

Herhangi bir eşleşme işleminde gerçekleşmeyen dengeleyici emirler iptal edilirler.

Bu emir tipi seçildiğinde gene fiyat seçemezsiniz. Seans açılış ve kapanışlarında hisseyi almak veya satmak için sıraya geçmiş olursunuz. Eğer sıra size gelirse otomatik fiyattan alır. 

Emir Süreleri

• Günlük
• Kalanı İptal Et (KİE)
• İptale Kadar Geçerli (İKG)

Günlük

Pay Piyasasındaki tüm pazarlarda girilen her emir, aksi belirtilmediği takdirde; girildiği gün boyunca geçerli olmakta ve herhangi bir işlem yapılmaması halinde gün sonunda iptal edilmektedirler.

Kalanı İptal Et (KİE)

Fiyat ve miktar belirtilerek girilen emrin; girildiği anda karşılanmayan bölümü otomatik olarak iptal edilir.

İptale Kadar Geçerli (İKG)

Borsa Birincil Piyasada Değişken ve Sabit Fiyatla Talep Toplama yöntemlerinde geçerli emir girişleri halka arz süresinin sonuna kadar yapılabilir. Bu geçerlilik türü; talep toplama yöntemiyle halka arzların gerçekleştirildiği birincil piyasada (.HE sıralarında) kullanılır.

Yukarıda anlattıklarım basit emir tipleridir daha karmaşık ve işlevsel olan emir tipleri de vardır ancak bunları farklı konuda anlatacağım oldukça uzunlar ve anlaması biraz zaman alan konular.